Pragmatyzm

 Dlaczego tylu z nas popiera populistów? Wydaje się, że ciąży nam dramatyczna przeszłość, która jeszcze kształtuje nasze reakcje na wyzwania rzeczywistości.

Pamiętajmy, że znaczna liczba Polaków przeszła syberyjskie piekło. Podczas wojny polsko-jaruzelskiej domy zamieszkałe przez sybiraków były pozbawione wszelkich haseł typu wrona skona. Ich mieszkańcy czyścili je gorliwie, aby za ich eksponowanie znowu nie trafić na zsyłkę. Doświadczenie tych ludzi uzasadniało przekonanie, że władzy nie należy się sprzeciwiać. 

W świadomości wielu rodaków przetrwał jeszcze obraz carskiego, później sowieckiego urzędnika, utrzymującego się z bakszyszu. Rzecz się wprost wywodzi z caratu, gdzie  czynownicy długo nie otrzymywali pensji. Żyli z tego, co im przynieśli interesanci. 

Nie można też lekceważyć pańszczyźnianych tradycji, tkwiących jeszcze w społeczeństwie. Wedle nich pan, nawet okrutny musiał się w razie potrzeby dzielić z poddanymi. Bez bowiem ich pracy byłby skazany na utratę dochodów.

Może to w świadomości ludzi budować fatalistyczny obraz władzy. Podpowiadać, że lepiej z nią trzymać, bo innej nie będzie. Taka jest bowiem naturalna kolej rzeczy. Nawet więc kiedy zwierzchność jest uwikłana w mnóstwo afer, to i tak w razie potrzeby pomoże narodowi, bo kogo innego nie będzie mogła wyzyskiwać. 

Tak właśnie w praktyce wygląda kulturowe powinowactwo, które nas rzekomo łączy ze Wschodem. Szczęśliwie dotyczy to około jednej trzeciej wszystkich Polaków. Zdecydowana większość już dawno porzuciła ruski fatalizm i zaufała sobie. 

Pomimo to przed naszym szkolnictwem jest długa i niełatwa droga do przyspieszenia procesu rezygnowania ze złych tradycji.